Λείψανα, όχι λειψανολαγνεία

Του Αρχιμ. Δανιήλ Αεράκη

Τιμή ή εκμετάλλευση των ι. λειψάνων; Το πρώτο φανερώνει ευλάβεια, το δεύτερο ασέβεια. Το πρώτο βοηθάει στη μίμηση του αγίου, το δεύτερο σε πλουτισμό του αγύρτη. Το πρώτο, η τιμή των λειψάνων ενός μάρτυρος, αποτελεί δείγμα κοινωνίας «μετά πάντων των αγίων»· το δεύτερο, η εκμετάλλευση λειψάνων, αγνώστου κάποτε προελεύσεως, αποτελεί πλήγμα κατά της αγιότητας.

            • Κάθε άγιος, και μάλιστα μάρτυρας, είναι «ἄφωνος κῆρυξ, κείμενος ἐν πολλῇ σιγῇ ἐν τῇ γῇ» (Χρυσόστομος. Ε.Π.Ε. 36,586). Σήμερα παίρνουμε λείψανα και τα  περιφέρουμε όχι «ἐν σιγῇ», αλλά «ἐν πομπῇ καί παρατάξει», και με αυτά υποκαθιστούμε κάθε ποιμαντική διακονία!

            Δε χρειάζεται κήρυγμα και κατήχησις! Αρκούν μερικές λειψανοθήκες, να τις κρατούν αρχιμανδρίτες με επανωκαλύμμαυχα, να τις περιφέρουν στους δρόμους, και ο κόσμος σωρηδόν... σώζεται!

            • Κάθε τάφος αγίου, και μάλιστα μάρτυρος, ήταν κάποτε τόπος ευλαβικού προσκυνήματος, και ιδίως αποφασιστικού κινήματος, δηλαδή, μετανοίας. Κατά τη μαρτυρία δε του ιερού Χρυσοστόμου, φυγαδεύονται τα δαιμόνια. «Πάρε -λέει- ένα δαιμονισμένο και μανιακό και φέρτον στον τάφο ενός αγίου, όπου υπάρχουν τα    λείψανα του μάρτυρος. Θα δεις να απομακρύνεται το δαιμόνιο και να φεύγει τρέχοντας» (Ε.Π.Ε. 37,226).

            Σήμερα δεν αφήνουμε ήσυχα τα λείψανα. Τολμηρό αυτό που θα πούμε, αλλ’ έτσι είναι: Αρπάζουν τα λείψανα η εύκολη θρησκευτικότητα, ο μαγικός φετιχισμός, η ευκαιριακή σκοπιμότητα, και προ παντός η φιλοχρηματία (το μέγα αυτό δαιμόνιο!) και τα βγάζουν στους δρόμους προς... αγιασμόν!  

            • Μπορεί να αγιάσει ανθρώπους το οποιοδήποτε αγιασμένο αντικείμενο, χωρίς μετάνοια και εξομολόγηση;    

            Τι είναι ο παπάς ή ο δεσπότης; Μάγος της φυλής; Μόνο ένας τέτοιος μάγος ακουμπά θρησκευτικό αντικείμενο πάνω σε άνθρωπο για ν’ αγιαστή!

            Στην πίστη των Ορθοδόξων χριστιανών δεν υπάρχει μαγικός τρόπος  αγιασμού. Ούτε το νερό του Ιορδάνη, επί Ιωάννου Βαπτιστού, δεν είχε μαγικές    ιδιότητες. Έμπαιναν βέβαια στο νερό, αλλά πάντοτε και όλοι «ἐξομολογούμενοι τάς ἁμαρτίας αὐτῶν» (Ματθ. γ΄6).   

            • Τώρα προσφέρουμε μαγικά ένα ποτηράκι «αγιασμού», λίγες σταγόνες από τον Ιορδάνη, μια λαμπάδα με φως από τα Ιεροσόλυμα, ένα μπαμπακάκι από το καντήλι της τάδε εικόνας, ένα προσκυνηματάκι της τιμίας Ζώνης του Βατοπεδίου, και...  τέλειωσε η υπόθεση!

            Κανένας λόγος για μετάνοια. Καμιά κουβέντα για εξομολόγηση. Καμιά νουθεσία για αγώνα. Καμιά προτροπή για επιστροφή στο Ευαγγέλιο ή συναγερμός για ευαγγελισμό των ανθρώπων.

            Αν μπορούσαν να μιλήσουν οι άγιοι, που τους χρυσώσαμε και τα λείψανα και τις εικόνες, θα μας έλεγαν:

            • Μην κοροϊδεύετε τον εαυτό σας και μας. «Λούσασθε  και καθαροί γίνεσθε» (Ησ. α΄16). Όσοι και αν προσκυνήσουν εικόνες ή λείψανά μας, ρούχα ή  ζώνες μας, απολύτως κανένας δε σώζεται, αν δεν έχει λουσθεί στο Αίμα του Χριστού και στα δάκρυα της εξομολογήσεως.

             • Μη χρυσώνετε και μην ασημώνετε εικόνες και λείψανά μας. Πουθενά δεν είπε κάτι τέτοιο ο Κύριός μας. Άλλο είπε: Στους φτωχούς, μόνο στους φτωχούς, να δίνονται τα χρήματά σας (Ματθ. ιθ΄21, Λουκ. ιη΄22).

              • Μην ακολουθήτε κληρικούς, που την ποιμαντική τους ραθυμία την καλύπτουν με λειψανολιτανεύσεις. Εμείς, οι μάρτυρες των τάφων, ερχόμαστε δεύτεροι. Πρώτος έρχεται ο λόγος του Θεού. Αυτόν ν’ ακούτε και ν’ ακολουθήτε...

              Ναι, έτσι λέει ο μεγάλος μάρτυρας της Εκκλησίας, ο άγιος Ιωάννης ο     Χρυσόστομος: «Μετά τήν διά τοῦ λόγου δύναμιν, δευτέραν ἔχουσι τάξιν οἱ τῶν ἁγίων τάφοι, πρός τό διεγείρειν εἰς τόν ἴσον ζῆλον» (Ε.Π.Ε. 34,474).