Ανασυστάθηκε η παράδοση, ήρθε το έθιμο, χάθηκε το ήθος

Ήθη και έθιμα δύο λέξεις που σπάνια αποχωρίζονται η μία της άλλης μας δίνουν κατά κάποιο τρόπο την έννοια της παράδοσης. Η παράδοση τώρα λέξη παρεξηγημένη ταυτίζεται με την προσκόλληση σε κάποιες συμπεριφορές. Όμως δεν είναι έτσι, η παράδοση εξελίσσεται και αυτή, μαζί με την πάροδο του χρόνου, έχοντας σταθερά κάποια σημεία αναφοράς της εκκίνησης της, χωρίς να αποκόπτετε από τα ήθη και τα έθιμα.
Αυτήν την παράδοση λοιπόν, κάνανε σημαία στην εποχή μας κάποιοι πολιτιστικοί σύλλογοι, κυρίως των ξενιτεμένων, ωραιοποιώντας τις αναμνήσεις των μελών τους, για να έχουνε λόγο ύπαρξης και γέφυρα με τον τόπο καταγωγής τους. Και επανέρχονται κάθε καλοκαίρι, στα νησιά και στα χωριά τους, για να αναβιώσουν και να διδάξουν ήθη, έθιμα και παράδοση, σε αυτούς που δεν πάψανε να τα βιώνουν.
Θα σταθώ σε μία παράδοση μόνο, αυτή της γιορτής. Τα πανηγύρια στο νησί είναι πολλά, όχι μόνο τα καλοκαιρινά μα και τα χειμερινά. Πως μετριέται η επιτυχία ενός πανηγυριού; Η απάντηση είναι με την ποσότητα της γιορτής που μοιράστηκε. Δυστυχώς.
Γιορτή είναι ένα έδεσμα που παρασκευάζεται από κρέας και σιτάρι, κυρίως, και με διάφορες άλλες παραλλαγές, προσφέρεται δε, στους πανηγυρίζοντας δωρεάν. Είναι απότοκος της λεγόμενης αγάπης των πρώτων Χριστιανικών χρόνων.
Το τελευταίο αιώνα και μετά την καταστροφή, γέμισε ο τόπος πρόσφυγες κυνηγημένους, ταλαιπωρημένους και πεινασμένους. Θέλοντας κλήρος και λαός να βοηθήσουν χωρίς να ταπεινώσουν τους καταπονημένους πρόσφεραν ένα πιάτο φαΐ μετά την λειτουργία. Αυτός είναι ο λόγος που το συγκεκριμένο έδεσμα, δεν έχει όνομα, λέγεται απλά γιορτή, διότι όπου υπήρχε εορτή και πανηγύρι προσφέρονταν δωρεάν και πήγαινε ο λαός να φάει.
Σήμερα, διαφημίζεται το τάδε πανηγύρι πως θα υπάρχει γιορτή, για να πάει ο «κόσμος». Ποιός όμως «κόσμος»; Εκείνος που δεν ξέρει καν τι είναι το ορθρινό Ευαγγέλιο, περιμένει όμως την τρίτη καμπάνα της δοξολογίας για να ξεκινήσει από το σπίτι να προλάβει την γιορτή. Το αποτέλεσμα είναι μπροστά στο καζάνι να γίνεται χαμός, το σπρώξιμο και ο καυγάς γίνανε και αυτά παράδοση μπροστά στο καζάνι. Άνθρωποι κάθε ηλικίας φεύγοντας, έχουν πάρει πολλαπλάσια ποσότητα, από ότι τους χρειάζεται, και στο τέλος την πετάνε στα σκυλιά και τις κότες.
Εδώ εντοπίζεται το ατόπημα, αφού δεν πεινάς γιατί τρέχεις έτσι; Αυτό το πιάτο φαγητού δεν είναι δικό σου, είναι του άπορου, είναι του άστεγου, είναι του άνεργου, είναι του ανήμπορου, είναι του οικονομικού πρόσφυγα, που αν το είχε στην πατρίδα δεν θα ήταν εδώ.
Ανασυστάθηκε η παράδοση, ήρθε το έθιμο, χάθηκε το ήθος.